Stefan Starzyński – kim był i dlaczego warto znać tę postać?

Stefan Bronisław Starzyński urodził się 19.08.1893 r.w Królestwie Polskim  w Warszawie. Dzieciństwo spędził w Łowiczu. Do gimnazjum uczęszczał  w Warszawie. Wychowywany patriotycznie wszedł w szeregi Związku Młodzieży Postępowo- Niepodległościowej, intensywnie w niej działając. W wieku 17 lat został z tego powodu aresztowany, sądzony i osadzony w  Cytadeli Warszawskiej. Gimnazjum ukończył prywatnie. Po wyjściu na wolność podjął studia ekonomii i prawa. Należał do Związku Strzeleckiego i był tam redaktorem pisma pod pseudonimem Lew.

Stefan Starzyński i konspiracja

W 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich. 5 lipca 1915 roku, wraz z innymi żołnierzami, odmówił dalszej służby, gdyż przeczyła ona jego przekonaniom. Został zwolniony z Legionów i internowany w Beniaminowie. Z obozu zwolniono go 1 marca 1918 roku. Działał konspiracyjnie w POW, która wspólnie z Pogotowiem Bojowym PPS dokonała ponad 20 zamachów na przedstawicieli władz okupacyjnych.

Stefan Starzyński i kariera wojskowa

1 listopada 1918 r. zaciągnął się do 1 Kampanii oficerskie Wojska Polskiego w Dęblinie. Był już wówczas podporucznikiem.

W kwietniu 1919 r. został adiutantem sztabowym. W wywiadzie wojskowym II Sztabu Generalnego dostał funkcję szefa wydziału. Podczas służby w 3 baterii 10 pułku artylerii polowej został odznaczony Krzyżem Walecznych.

W 1920 r. służył w 13 Dywizji Piechoty, a później przeniesiono go na stanowisko szefa oddziału operacyjno- informacyjnego dywizji i 14 października tegoż roku został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem.

W lipcu 1921 r. został zwolniony z czynnej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy, podczas której do roku 1924 pracował jako sekretarz generalny Polskiej Komisji Reewakuacyjnej i Specjalnej.

1 marca 1926 r. postulował za reformą administracji, która powinna, według niego, znajdować się pod stałą kontrolą społeczną.

W styczniu 1934 r. został mianowany majorem Wojska Polskiego. Był zwolennikiem autorytarnych rządów Józefa Piłsudskiego, a potem Edwarda Rydza- Śmigłego.

Stefan Starzyński – prezydentura

2 sierpnia 1934 r. zastąpił Mariana Zyndrama Kościałkowskiego na stanowisku komisarycznego prezydenta m. st. Warszawy. Podczas pięcioletnich rządów w Warszawie Starzyński przyczynił się do jej modernizacji i rozbudowy. W swoim testamencie przekazał własne zbiory sztuki Muzeum Narodowemu.

Stefan Starzyński podczas września 1939 – rozpoczęcie II wojny światowej

Gdy wybuchła II wojna światowa prezydent Starzyński pozostał na stanowisku urzędniczym z rozkazu gen, Kazimierza Sosnowskiego. W innym przypadku musiałby przekazać prezydenturę swojemu zastępcy i rozpocząć służbę wojskową.  Pozostając na miejscu rozbudował cywilną obronę miasta. Po kapitulacji Warszawy był współtwórcą struktury administracji podziemnej.

Śmierć prezydenta Starzyńskiego

27 października 1939 roku został aresztowany przez Niemców. w Ratuszu. Był przesłuchiwany przez Gestapo w alei Szucha. Śledztwo  w sprawie śmierci prezydenta Warszawy przeprowadzone przez pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej i zakończono je w dniu 8 września 2014 roku. Jak wynika z raportu, Stefan Bronisław Starzyński został rozstrzelany przez Gestapo pomiędzy 21 a 23 grudnia 1939 r. w Warszawie lub jej okolicach.

Starzyński od najmłodszych lat angażował się w politykę kraju, pragnął Polski Niepodległej, nastawionej na rozwój gospodarczy. Będac przez 5 lat prezydentem Warszawy poprawił sytuację miasta, rozbudowując ją i modernizując. Brał czynny udział w walkach z najeźdźcami. Regularnie awansując, doszedł do stopnia kapitana. Poniósł śmierć honorową z rąk Gestapo. Na zawsze wpisał się w karty historii Polski.