Warzywa krzyżowe i nie tylko

Dlaczego wszyscy dietetycy zachęcają do jedzenia warzyw. Czy wynika to tylko z zawartości witamin oraz makro- i mikroelementów? Warzywa zawierają o wiele więcej cennych składników, na których opierają się ich prozdrowtne właściowości. Warto przypomnieć sobie wiedzę znana od dawna, a dzisiaj często odkrywaną na nowo.

Warzywa są zdrowe – brzmi to jak frazes, chociaż jest to prawda, która wymaga pewnego rozwinięcia. Co takiego jest w warzywach, że uważamy je za zdrowe? Zazwyczaj chodzi nam o witaminy, minerały, czasem błonnik pokarmowy, rzadziej o zawartość pewnych specyficznych substancji. W ostatnich latach doceniane są warzywa krzyżowe, właśnie ze względu na zawartość cennych substancji prozdrowotnych, działających głównie profilaktycznie.

Do warzyw krzyżowych zalicza się wszystkie rodzaje kapusty, jarmuż, brokuły,kalafior, rzepak, rzepę, rzodkiewkę, chrzan, gorczycę i kilka innych warzyw mniej popularnych (zobacz – https://portaldlazdrowia.pl/warzywa-krzyzowe/ ). Dzięki zawartości witamin C, B oraz A wzmacniają odporność organizmu, a witamina K zawarta w warzywach krzyżowych reguluje krzepliwość krwi. Przeciwnowotworowe działanie warzyw krzyżowych wynika z działania substancji powstających m.in. z rozpadu glukozynolanów poprzez hamowanie rozrostu komórek nowotworowych. Przeciwutleniacze odpowiadają z kolei za hamowanie procesów oksydacyjnych. Prozdrowotnych substancji w warzywach krzyzowych jest więcej, część dopiero podlega badaniom pod kątem wspomagania leczenia niektórych chorób lub profilaktyki. Wniosek może być tylko jeden, warzywa krzyżowe należy włączyć do naszej diety. Niestety z pewnym zastrzeżeniem. Otóż warzywa krzyżowe zawierają goitrogeny, substancje, które poprzez swoje działanie obniżają zawartość jodu w organizmie, co może odbijać się niekorzystnie w niektórych chorobach tarczycy. To niekorzystne działanie można zniwelować na dwa sposoby. Po pierwsze trzeba jeść więcej pokarmów zawierających jod, na przykład morskie ryby i nie łączyć ich z warzywami krzyżowymi, aby zapewnić przyswojenie jodu na odpowiednim poziomie. Drugi sposób to gotowanie warzyw, które spowoduje ulatnianie się goitrogenów. Osoby chore na tarczycę bardzo często przyjmują preparaty z jodem i nie muszą się obawiać warzyw krzyżowych. Nie warto z nich rezygnować, ale trzeba znać ograniczenia.

Jednym z mniej docenianych warzyw jest pietruszka (więcej – https://portaldlazdrowia.pl/pietruszka/ ). Owszem używamy ją w zupach, czasem w surówkach, ale czy zdajemy sobie sprawę jakie cenne składniki zawiera korzeń pietruszki, a jakie natka? Korzeń pietruszki zawiera flawonoidy, które wspomagają ochronę przed kilkoma groźnymi chorobami, w tym nowotworami. Związki zawarte w korzeniu pietruszki pomagają w dolegliwościach układu pokarmowego, przy zapaleniu trzustki, w chorobach wątroby i układu moczowego. Oczywiście lepiej spożywać korzeń pietruszki na surowo, nie traci się wówczas cennych właściwości. Jeżeli zrezygnujemy z obierania i poprzestaniemy na myciu korzenia, to mamy doskonałe źródło błonnika. Poza tym oczywiście jest to źródło witamin i minerałów. Równie cenna jest natka pietruszki, którą można spożywać na surowo jako dodatek do kanapek, sałatek, surówek. Natkę pietruszki można zamrażać lub suszyć. Po obróbce cieplnej traci wiele ze swoich cennych właściwości zwłaszcza witaminę C.

Niektóre warzywa lub przyprawy są postrzegane jako domowe zamienniki antybiotyków, ponieważ wykazują podobne działanie antybakteryjne. Najbardziej znany z tego jest czosnek, a zawarta w nim allicyna walczy również z wirusami. Czosnek działa również przeciwzapalnie i bakteriobójczo. Allicynę zawiera również cebula, a także inne fitoncydy hamujące rozwój mikroorganizmów. Czosnek spożywamy na surowo, uprzednio posiekany, a lepiej rozgnieciony. Cebule podobnie, chociaż popularny jest syrop z cebuli i cukru wspierający leczenie grypy i przeziębienia, wzmacniający odporność. Świeży korzeń imbiru ma właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe a także rozgrzewające. Stosuje się również jako suszony. Kurkuma jest traktowana jako przyprawa, ale warto znać jej silne działanie przeciwzapalne a także wspomagające działanie układu odpornościowego.

Długo można wymieniać cenne właściwości warzyw, które nie ograniczają się do witamin, czy minerałów. Warto poznać je samemu i włączać mniej znane i popularne warzywa do swojej diety.